कथाः करेन्टको काँडामा

कथाः करेन्टको काँडामा

तोमनाथ उप्रेती

सूर्य अस्त हुँदै थियो। सुनौलो घामको अन्तिम किरणहरूले पहाडका ढलानमा तातो रंग छरिरहेका थिए। बटेश्वर गाउँपालिका–२, धुमासनको त्यो साँझ, जहाँ शान्ति र प्रकृतिको संगम देखिन्थ्यो, अहिले अँध्यारो छायाले ढाकिदिएको थियो। आकाशमा उडिरहेका चराहरू आफ्ना घोंस्लातर्फ फर्किँरहेका थिए—अदृश्य डर र अनिश्चितताको बिचमा। हावाले खेतका हरिया बालीहरू सिस्नो झैँ हल्लाउँदै थिए, तर त्यो हलचलमा कुनै उदासी र पिडाको पनि सुस्पष्ट गन्ध मिसिएको थियो। गाउँका मानिसहरू आफ्नो घरघरतिर छरिए, तर कोही थाहा पाएन, त्यो साँझ अमरेशको जीवनको अन्तिम साँझ हुने छ।
अमरेश कुमार महतो, २३ वर्षका ती युवा, आफ्नो परिवार र गाउँको एउटा उज्यालो सपना थिए। गाउँको हिलोको सुगन्ध, खेतको फाँटमा पसिना बगाउँदै गरेको उसको आवाज अझै सम्झनामा गुञ्जिन्छ। बुबा जोगेन्द्रसँगै खेत जोत्ने, परबलको बाली संरक्षण गर्ने, र गाईलाई स्याहार्ने कामहरूमा ऊ कुनै समयबाट निडर र मेहनती थियो। उसको भविष्य उज्जवल थियो—तर त्यो उज्यालो साँझको पहाडले छोपिदियो।
धुमासन गाउँमा केही वर्षदेखि निलगाईको आतंक फैलिएको थियो। रातभर खेत चराउने ती जनावरहरूले किसानहरूको मेहनतलाई नष्ट गरिरहेका थिए। जोगेन्द्रको स्वरमा निराशा मिसिएको थियो—“अब न बिउ छ, न भरोसा।” किसानहरूको आशा र धैर्यता एकैचोटि चकनाचुर हुँदै गइरहेको थियो। परिवार र गाउँको भलाइका लागि, सबैले एउटा उपाय खोजे—विद्युतीय धराप। खेतको बारमा तार तानेर करेन्ट जडान गरियो। त्यो तार थियो सुरक्षा र खतराको बीचको एक पतली डोरी।
अमरेश बिहानैदेखि घाँस काट्न निस्कियो। उसको अनुहारमा कहिल्यै देखिएको थकान थिएन, तर आज ऊ भित्रभित्रै केही अनौठो अनुभूति गर्दै थियो—शायद अँध्यारोको छायाले उसको मनमा हल्का चिन्ता छर्ने प्रयास गरिरहेको थियो। साँझ नजिकिँदै थियो, तर अमरेशको कदम अझै घर फर्किन सकेन।
र, त्यो साँझ, त्यो हरियो खेतको बीचमा, करेन्ट लागेको तारसँग उसको अनायास भेट भयो। घाँस तान्दै गर्दा करेन्टले उसको शरीरमा छिटपुट झर्को दिन थाल्यो। एकाएक ती झर्काहरू तीव्र हुँदै गए। उ फुसफुसाउँदै जमीनमा लडे, जीवनको अन्तिम सास फेर्दै। त्यो तार, जसले निलगाईलाई रोक्न बनाइएको थियो, आज अमरेशलाई निगाल्न तयार थियो।
घरका मानिसहरू साँझ सम्म उसको खोजीमा निस्किए। अँध्यारो बढ्दै गयो, हावाले घाँसको सुक्खा पातहरू उडायो। अन्ततः बिहान भयो। गाउँलेहरू खेतको पाटोमा अमरेशको शव भेटे। त्यो दृश्यमा थियो पिडा, त्याग, र अधुरो सपना। प्रहरीलाई खबर गरियो र शव पोस्टमार्टमका लागि प्रादेशिक अस्पताल जनकपुर पठाइयो।
त्यो साँझले गाउँमा एउटा गहिरो शून्यता छोड्यो। निलगाईको डरमा बनाइएको धरापले मानवीय जीवनलाई कसरी लियो भन्ने सवाल गाउँभरि गुन्जियो। प्रकृतिको शान्ति र मानव जीवनको अस्थिरता बीचको त्यो साँझ अमरेशको कथा सुनायो—जहाँ मेहनत र सपनाको भिडन्तमा करेन्टले उनको जीवन बुझायो।
गाउँलेहरूले अझै सम्झन्छन्—उही साँझ, जब सूर्य अस्तायो, अमरेशको उज्यालो सपनाले पनि अस्त हुन थाल्यो। र त्यो अँध्यारो साँझले सबैलाई चेतायो—सुरक्षा र जोखिम बीचको सिमाना कहिलेकाहीं धेरै पातलो हुन्छ।
सूर्य अस्त हुँदै थियो, त्यो सुनौलो किरणहरू दिर्घकालीन सम्झनामा परिणत हुँदै। बटेश्वर गाउँको आकाशमा चराहरूको समूह आकस्मिक रूपमा विचलित देखिन्थ्यो। ती पखेटाहरूले अन्तिम प्रकाशको आकाश छुने प्रयास गरिरहे, तर त्यो प्रकाश चाँडै नै हराउँदै थियो। झरझर आँशु झैं घामका सोना किरणहरू विस्तारै मुन्टो पर्दा छोपिए। गाउँको वरिपरि हरियाली पातहरू, झरझर घाँसका पातहरू, र शीतल हावाले सुम्सुमाएको वृक्षहरूको आवाज एकदिनको समाप्ति कोसँगै एकान्त थिए। हावा चराहरूको करुण आवाजसँग मिसिन्थ्यो, मानौं पृथ्वी नै रुन थालिएको हो।
बुधबार दिउँसो, अमरेश घरबाट निस्कियो—घाँस लिन। उसको अनुहारमा सामान्य जस्तो देखिन्थ्यो, तर मनमा के कस्तो घुमिरहेको थियो, कोही थाहा पाएन। साँझ नजिकिँदै थियो, तर त्यो झलझलेको उज्यालो उसलाई कहिल्यै फेरि नदेख्ने थियो। गाउँमा कसैको ध्यान अमरेशतिर जान पाएन। घाँसको थरमा समेटिएका थुप्रा अमरेशको भविष्य जस्तै अधूरो छाडिएका थिए। उसले नपत्याउने गरी समय फेरि फर्किएन।
साँझ गहिरिँदै गयो, अँध्यारोले गाउँलाई आफ्नो आँगनमा समेट्न थाल्यो। चराहरू सानो समूहमा घाँसको टुप्पोमा बसे, चिच्याउँदै। ती आवाजमा यस्तो पीडा थियो जसलाई शब्दमा व्यक्त गर्न सकिन्न। चराहरू आफ्नो छाल फाड्दै कराउँदै थिए—मानौं उनीहरूले मानवताको अन्तिम श्वासलाई बचाउन खोजिरहेका थिए। रुखहरू पनि कुनै अनाथजस्तै सुनसान थिए, जसले आफ्नो पात झर्ने क्रममा अमरेशका सपना बिसाउने प्रयास गरिरहेका थिए। हावाले ती पातहरू उडाउँदै एक अविरल शोक गीत गाउँदै थियो।
बिहानी भयो। घामको पहिला किरणले छट्पटाउँदै खेतलाई छायाँमुनि ल्यायो। त्यसै छायाँमुनि अमरेशको शरीर लम्पसार थियो—उसको अनुहार शान्त तर अधुरो थियो। छेउमा थुप्रिएका घाँस र तिनलाई छेकेको विद्युत तारले ज्यान लिएर पनि मृत्युलाई यसरी शोकसहित देखाएको थिएन। आमाको आँखा रुँदै थियो, बुबाको मन धकधकाउँदै थिचिएको थियो। गाउँलेहरू शोकले सिसलिँदै मूक थिए। चराहरू फेरि कराउँदै थिए—यो आवाज जस्तै मानवताको अन्तिम पुकार थियो, जसले कहिल्यै सुन्ने कोही भएन।
प्रहरीले शव उठाएर प्रादेशिक अस्पताल जनकपुर पठायो। डिएसपी रञ्जन अवाले तथ्य पुष्टि गरे—“विद्युतीय धरापमा करेन्ट लागेर मृत्यु भएको हो।” तर त्यो औपचारिकता थियो—यो मृत्यु एक युवकको होइन, यो चेतना र मानवताको मृत्यु थियो। सुरक्षा नाममा बनाइएका अवैधानिक धरापहरूले किन मान्छेको जीवन लिन्छन्? कति बेला सम्म यस्तो अनहोनीले गाउँहरूमा घुमिरहनेछ?
सूर्य फेरि उग्नेछ, तर अमरेश कहिल्यै फर्कने छैन। चराहरू फेरि उड्नेछन्, तर तिनका पंखहरूले मानवतालाई अब उज्यालो देखाउने छैन। घाँसको टुप्पोमा पात झर्ने क्रममा उठ्ने हावाले यो संसारलाई एउटा गम्भीर प्रश्न फुकाउने छ—के हामीले निलगाईलाई मात्रै रोक्न खोज्दा आफ्नै प्राणहरू गुमाउनुपर्छ? के यो हाम्रो सोचको गल्ती होइन, हाम्रो चेतनाको अनिन्द्रित निद्रा होइन?
रातको घनघोर अँध्यारोले बटेश्वर गाउँलाई आफ्नो चादरले गुम्स्यायो। आकाशमा उडिरहेका चराहरूले करुणा र पीडाका स्वरहरू अनन्त आकाशमा घुलाएर पुकार गरिरहेका थिए, तर त्यो करुण पुकार मान्छेहरूले सुन्न सकेनन्। झरझराउँदो हरियो घाँसको टुप्पोमा एक एक्लो पखेटा झरेको थियो—त्यो पखेटा अमरेशको जीवन र अस्तित्वको एउटा अधुरो निशानी जस्तो देखिन्थ्यो। गाउँका घरहरूमा बसेका मानिसहरूको आँखाबाट आँसु झर्दै थिए—तर ती आँसु केवल शोकका थिएनन्, ती मानवताको गहिरो करुणा, विरह र पीडाको अभिव्यक्ति थिए। त्यो रातले केवल अमरेशको शरीरलाई होइन, उसको संवेदनशील हृदयलाई पनि मृत्युवरण गराएको थियो।
गाउँमा फैलिएको मौनता एक शून्यता जस्तै थियो, जसले मान्छेलाई बिझायो। त्यो शून्यता केवल खालीपन थिएन; यो एउटा गहिरो पुकार थियो—जीवन र मृत्युबीचको द्वन्द्व, असमझदारी, पीडा र अनुत्तरित प्रश्नहरूको भुँइझार। अमरेशको निधनले त्यो सानो गाउँ मात्र होइन, त्यहाँ बस्ने सबै मानिसहरूको चेतनामा गहिरो कम्पन ल्यायो। चराहरूको करुण पुकारले गाउँलाई सम्झायो—जीवन पवित्र छ, संवेदनशील छ, र त्यसलाई सम्मान गर्नुपर्ने हाम्रो कर्तव्य हो।
त्यो रात गाउँका मानिसहरूले एक अर्काको अनुहार नियाल्दै आफ्ना मनका गहिरा प्रश्नहरू सोध्न थाले—“के हामीले आफ्नो अहंकार र स्वार्थलाई त्यागेर प्रेम र करुणामा जिउन सक्दछौं?” “के हामी आफ्नो जीवनलाई त्याग, सहिष्णुता र माया भित्राएर उज्यालो बनाउन सक्दछौं?” अमरेशको जीवन र मृत्युले उनीहरूलाई यस्तो गहिरो सन्देश सुनायो—संसारभरि सबै प्राणीहरू एक दिव्य आत्माका अभिव्यक्तिहरू हुन्, जसको अस्तित्व कहिल्यै नष्ट हुँदैन। मृत्यु केवल शरीरको एउटा परिवर्तन हो, तर आत्मा अनन्त छ।
तर त्यो सन्देशले गाउँलेहरूलाई एउटा चुनौती पनि दियो—“यदि हामी मनका अन्धकारलाई छोडेर प्रकाश खोज्न तयार छैनौं भने, अमरेशको मृत्यु केवल एउटा घटनामात्र हुनेछ, जसले हाम्रो जीवनमा कुनै नयाँ प्रकाश ल्याउने छैन।” तिनीहरूले बुझ्न थाले कि स्वार्थ र मोहमा डुबेर जिउँदा यस्ता पीडादायी घटनाहरू निरन्तर दोहोरिनेछन्।
त्यो रातले गाउँमा एउटा गहिरो चेतना जगायो—शाश्वत शान्ति, साँचो प्रेम, र जीवनको अर्थ त्याग र करुणाबाट मात्र सम्भव हुन्छ। अँध्यारोबाट उज्यालोतर्फ उन्मुख यात्रा नै मानवतालाई निरन्तर अगाडि बढ्न प्रेरित गर्छ। अमरेशको मृत्युले गाउँमा अमिट छाप छोड्यो—छाप जसले मानवताको पुनरुत्थानको सम्भावना बोकेको थियो।
अर्को बिहान, गाउँलेहरू खेतमा पुग्दा त्यो विद्युत धरापको तारहरू अझै त्यहीँ थिए। ती तारहरू अब केवल सुरक्षा उपाय थिएनन्, तिनीहरू अमरेशको सम्झनाका जीवित निशानी थिए। गाउँलेहरूले त्यो तारलाई हात राखेर सोच्न थाले—“के हामीले आफ्नो स्वार्थ र अहंकार त्यागेर प्रेम र सहिष्णुता अपनाउन सक्नेछौं?” त्यो तारले उनीहरूलाई सम्झायो—“जबसम्म आत्मत्याग र करुणाको बाटो नछोडिन्छ, शान्ति र मानवताको पुनर्जन्म सम्भव छैन।”
अमरेश फर्कने छैन, तर उसको आत्माले यो संसारलाई बोलाउँदै छ—“अँध्यारो चिर्दै उज्यालो खोज, स्वार्थ र मोहबाट मुक्त होऊ, र जीवनलाई प्रेम र त्यागले भरिपूर्ण बनाऊ।” यही हो अमरेशको कथा—एक अधुरो जीवन, एक गहिरो करुणा, र मानवताको अन्तिम पुकार, जसले हामी सबैलाई चेताउँछ कि मृत्यु केवल अन्त्य होइन, यो नयाँ सुरुवात हो।