कवि : शैलेन घिमिरे (शैलेन्द्र प्रसाद घिमिरे) को अनुभूतिका रङहरू : अनुभूति, यथार्थ र समयचेतनाको काव्यात्मक दस्तावेज

कवि : शैलेन घिमिरे (शैलेन्द्र प्रसाद घिमिरे) को अनुभूतिका रङहरू : अनुभूति, यथार्थ र समयचेतनाको काव्यात्मक दस्तावेज

तोमनाथ उप्रेती

१. प्रस्तावना :

कविता सौन्दर्यका लागि मात्र होइन।
यो सजावट होइन, सजगताको स्वर हो।
कविता प्रश्नका लागि हो
जहाँ मौनताले थाम्न नसकेको सत्य शब्द बन्छ।

कविता समयसँग संवाद हो,
समाजसँग टकराव हो,
र आत्मासँग गरिएको इमानदार सम्झौता हो।

शैलेन घिमिरेको कविता–संग्रह “अनुभूतिका रङहरू” यिनै सबै प्रयोजनहरूको संगम हो जहाँ कविता समयको साक्षी, समाजको प्रश्नकर्ता र आत्माको अन्तरसंवाद बन्छ। यो कृति एक संवेदनशील चेतनामा परेका युगीन घाउहरूको प्रतिबिम्ब हो, जसमा व्यक्तिगत अनुभूति र सामूहिक यथार्थ एउटै धड्कनमा मिसिएका छन्। कविका शब्दहरू सतही भावुकतामा अल्झँदैनन्; तिनले जीवनका तह–तहका सत्यहरू छुन खोज्छन्, कहिले शान्त स्वरमा, कहिले मौन विद्रोहको भाषामा।

५८ कविताहरू समेटिएको यो संग्रह एक जीवनयात्राको काव्यात्मक नक्सा जस्तै देखिन्छ। यहाँ कविको निजी अनुभूति सामाजिक अवलोकनसँग गाँसिन्छ, राजनीतिक विसंगतिहरू मानवीय संवेदनाको कसौटीमा उभिन्छन्, र सम्बन्धहरू आत्मिक दूरी तथा न्यानोपन दुवैका प्रतीक बन्छन्। अस्तित्वगत पीडाको प्रश्न कवितामा निराशाका रूपमा होइन, आत्मबोधतर्फको यात्रा बनेर प्रकट हुन्छ। दर्शन यहाँ उपदेश होइन, अनुभूतिबाट जन्मिएको चेतना हो। यस अर्थमा “अनुभूतिका रङहरू” समयसँग संवाद गर्ने, समाजलाई ऐना देखाउने र पाठकको अन्तरमनमा दीर्घ प्रतिध्वनि छोड्ने एक गम्भीर साहित्यिक दस्तावेज हो।

२. कवि र पृष्ठभूमि : अनुभवबाट जन्मिएको काव्य

कवि शैलेन घिमिरे कुनै आकस्मिक वा क्षणिक भावनाबाट जन्मिएका कवि होइनन्। उनी अनुभूतिबाट कविता लेख्ने, जीवनका भोगाइलाई शब्दमा रूपान्तरण गर्ने सर्जक हुन्। उनका कविताहरू समयले दिएको चोट, समाजले थोपरेका प्रश्न र आत्माले बोकेको भारमा आधारित छन्। यही कारणले उनका शब्दहरू सहज देखिए पनि गहिरा छन्, सरल देखिए पनि दीर्घ प्रभाव छोड्ने सामर्थ्य राख्छन्।

कृषि विकास बैंकका अवकाशप्राप्त कर्मचारीका रूपमा लामो समय सार्वजनिक जीवनमा सक्रिय रहँदा उनले समाजका अनेक तह नजिकबाट देखे। राज्य संयन्त्रको भित्री संरचना, नीतिहरूको प्रभाव, प्रशासनिक जडता र आम नागरिकको विवशता उनको चेतनामा छाप बनेर बसेका छन्। विशेषतः ग्रामीण जीवन र किसानको पीडा उनले प्रत्यक्ष रूपमा अनुभूत गरेका छन्। पसिनाको मूल्य नपाएको खेत, प्रविधि र नीतिको पहुँचबाट टाढा रहेका कृषक र विकासको भाषणभित्र हराइरहेको श्रमको सम्मान। यिनै यथार्थहरूले उनका कवितालाई भावुक होइन, संवेदनशील बनाएका छन्।

शैलेन घिमिरेका कवितामा निजी जीवन र सामाजिक चेतना अलग–अलग धारा होइनन्; दुवै एकअर्कामा मिसिएर बग्छन्। उनको जन्म, पारिवारिक पृष्ठभूमि, गाउँबाट सहरतर्फको यात्रा र साहित्यिक तथा सामाजिक संलग्नता कवितामा प्रत्यक्ष आत्मकथाका रूपमा होइन, प्रतीक र अनुभूतिका तहहरूमा प्रकट हुन्छन्। यही अप्रत्यक्षता उनका कविताको शक्ति हो। पाठकले कविलाई पढ्दैन, उसँगै यात्रा गर्छ—समय, समाज र आत्माको गल्लीहरू हुँदै। यस अर्थमा शैलेन घिमिरेको कविता व्यक्तिगत अनुभूतिको सीमाभन्दा बाहिर गएर सामूहिक स्मृति र साझा चेतनाको अभिव्यक्ति बन्छ।

३. संरचना र क्रम :

 कविता वास्तवमा एउटा यात्रा हो—निश्चित गन्तव्यभन्दा बढी अनुभूतिको मार्ग। शैलेन घिमिरेको कविता–संग्रह “अनुभूतिका रङहरू” को सबैभन्दा उल्लेखनीय विशेषता नै यसको यही क्रमिक यात्रा–संरचना हो। यो संग्रह कुनै छरिएका भावहरूको संकलन मात्रै होइन; बरु चेतनाको एउटा निरन्तर प्रवाह हो, जहाँ प्रत्येक कविता अघिल्लो अनुभूतिबाट जन्मिएर अर्को तहमा प्रवेश गर्छ।

पहिलो कविता “शून्यता” बाट यात्रा सुरु हुन्छ, जहाँ आधुनिक मानवको भीडभित्रको एक्लोपन, रिक्तता र अर्थहीनताको अनुभूति प्रकट हुन्छ। यही शून्यताबाट कविको चेतना क्रमशः समाज, सम्बन्ध, समय, विद्रोह र आत्मसंघर्षतर्फ अघि बढ्छ। कविताहरू एकपछि अर्को गर्दै अस्तित्वका प्रश्नहरू उभ्याउँछन्, पीडालाई अनुभूतिमा रूपान्तरण गर्छन् र अन्ततः आत्मबोधको दिशामा लम्किन्छन्।

अन्तिम कविता “अनुभूतिका रङहरू” मा पुग्दा पाठकले एक पूर्ण चक्रको अनुभूति गर्छ—शून्यबाट अनुभूतिसम्म, एक्लोपनबाट दर्शनसम्मको यात्रा सम्पन्न हुन्छ। यहाँ अनुभूति नै जीवनको सार बनेर उपस्थित हुन्छ र कविता दर्शनको स्वरूप ग्रहण गर्छ। यही संरचनात्मक सचेतनाले कृतिलाई साधारण कविता–संग्रहको सीमाभन्दा माथि उठाएर एक समग्र दार्शनिक अनुभवमा रूपान्तरण गरेको छ, जहाँ यात्रा नै उपलब्धि बन्छ।

४. “शून्यता” : आधुनिक मानवको अस्तित्वगत पीडा

पहिलो कविता “शून्यता” यस संग्रहको वैचारिक प्रवेशद्वारका रूपमा उभिन्छ, जहाँबाट कविको सम्पूर्ण चिन्तन–यात्रा आरम्भ हुन्छ। “यो विशाल भीडहरुभित्र पनि किन किन शून्यताको आभास हुन्छ” भन्ने पंक्तिले तत्कालै पाठकलाई आत्मिक प्रश्नको कठघरामा उभ्याइदिन्छ। यो अनुभूति कविको निजी मनोदशा मात्र होइन; यो उत्तरआधुनिक समाजले बोकेको सामूहिक रोगको संकेत हो। यहाँ मानिसहरूको भीड छ, आवाजको कोलाहल छ, तर ती सबैभित्र अर्थको रिक्तता फैलिएको छ। सम्पर्कहरू प्रशस्त छन्, तर सम्बन्धहरू खोक्रा छन्; मानिसहरू छन्, तर अपनत्व हराएको छ।

कविले जंगल, बुट्यान र एक्लो यात्राका प्रतीकहरू प्रयोग गरेर आधुनिक सभ्यताको एक्लोपनलाई उजागर गरेका छन्। भीडबाट टाढा होइन, भीडभित्रै एक्लिएको मानवको अवस्था यहाँ स्पष्ट हुन्छ। यी प्रतीकहरू मनको भूगोल हुन्, जहाँ चेतना हराइरहेको दिशाको संकेत भेटिन्छ। यही कारणले “शून्यता” कविता अस्तित्ववादी चिन्तनसँग जोडिन्छ। जीवनको अर्थ के हो, मानिसको उपस्थितिको सार के हो भन्ने प्रश्न यस कविताले मौन तर तीव्र रूपमा उठाउँछ। “शून्यता” सम्पूर्ण संग्रहका लागि वैचारिक आधार मात्र होइन, समकालीन मानव अवस्थाको दार्शनिक प्रतिविम्ब पनि बन्छ।

५. प्रतिस्पर्धा र समाज : “मानिस” कविताको सामाजिक आलोचना

“मानिस” कवितामा कविले समकालीन समाजको अमानवीय प्रतिस्पर्धात्मक चरित्रमाथि तीक्ष्ण र निर्मम प्रहार गरेका छन्। “एकले अर्कालाई नजितिन्जेल ठूलो होइनन् रे” भन्ने पंक्तिले आजको समाजमा स्थापित मूल्य–मापनको विकृत मापदण्ड उजागर गर्छ, जहाँ मानवता होइन, विजय नै महानताको आधार बनेको छ। यस एक वाक्यमा पूँजीवादी सोचको क्रूरता, शक्ति–केन्द्रित संरचनाको अहंकार र नैतिक मूल्यहरूको क्रमिक पतन एकैचोटि उद्घाटित हुन्छ।

यो कविता समाजको ऐनाजस्तै हो, जसमा हामी आफ्नै विकृत प्रतिबिम्ब देख्न बाध्य हुन्छौं। कविले आफूलाई पनि यस संरचनाभित्रको निर्दोष नायकका रूपमा होइन, रमिता हेर्ने दर्शकका रूपमा प्रस्तुत गरेका छन्। यही आत्मस्वीकृति कविताको सबैभन्दा बलियो पक्ष हो। किनकि यो दर्शकत्व नै आधुनिक नागरिकको वास्तविक विवशता हो—अन्याय देखेर पनि प्रत्यक्ष हस्तक्षेप गर्न नसक्ने, प्रतिस्पर्धाको भेलमा पस्न नचाहँदा पनि त्यसबाट अलग रहन नसक्ने अवस्था। “मानिस” कविता व्यक्तिगत असन्तोषको अभिव्यक्ति मात्र नभई सामूहिक चेतनाको आलोचनात्मक दस्तावेज बन्छ, जहाँ कवि समाजमाथि प्रश्न उठाउनु अघि आफूलाई पनि प्रश्नको घेराभित्र उभ्याउँछन्।

६. वातावरण र किसान : श्रमको अवमूल्यन

“वातावरण” कविताले किसानको नियति मात्र होइन, राज्यको दीर्घकालीन असफलताको कठोर यथार्थलाई उजागर गर्छ। “दक्ष प्राविधिक हामी आफै हुनुपर्छ” भन्ने पंक्ति अत्यन्त शक्तिशाली र विडम्बनापूर्ण छ, किनकि यसमा आत्मनिर्भरता होइन, राज्यको अनुपस्थितिको करुण सन्देश लुकेको छ। यहाँ किसान सक्षम भएको कारणले होइन, विकल्प नपाएर आफैं प्राविधिक बन्न बाध्य भएको यथार्थ बोल्छ।

विकास, आधुनिकीकरण र प्रविधिको भाषण गर्ने राज्य संरचनाले किसानलाई नीति, प्रविधि र संरक्षणबाट क्रमशः एक्लो छोडेको छ। खेतमा बग्ने पसिना र बालीमा नलाग्ने स्याहारबीचको दूरी यही कविताले संकेत गर्छ। किसानको श्रम यहाँ सम्मानित छैन, बरु स्वाभाविक नियति झैँ स्वीकार गरिएको छ। कविले यो अवस्थालाई भावुक विलापमा सीमित राख्दैनन्; बरु शान्त, संयत र तथ्यपरक भाषामा प्रस्तुत गर्छन्, जसले पीडालाई अझ तीक्ष्ण बनाउँछ।

यस अर्थमा “वातावरण” कविता व्यक्तिगत अनुभूतिको सीमाभन्दा बाहिर निस्केर सामाजिक दस्तावेज बन्छ। यो कविता पढ्दा किसान मात्र देखिँदैन, राज्य संयन्त्रको अकर्मण्यता, नीति र व्यवहारबीचको खाडल र विकासको नाराभित्र लुकेको उपेक्षा स्पष्ट हुन्छ। कविता यहाँ साहित्य मात्र नभई समयको साक्षी बनेर उभिन्छ।

७. स्वतन्त्रता र बन्धन : दार्शनिक चेतना

“म बन्धन चाहन्न”, “स्वतन्त्रता र बाध्यता”, “पन्छी तिमी स्वतन्त्र छौ” जस्ता कविताहरूमा कवि भावुक वक्ता होइन, दार्शनिक चिन्तकका रूपमा उपस्थित हुन्छन्। यी कविताहरूमा स्वतन्त्रता कुनै नारा वा आदर्श मात्र होइन, चेतनाको आधारभूत आवश्यकता बनेर आउँछ। कविले बन्धनलाई बाह्य संरचनासँग मात्र होइन, मन, समाज र राज्यले सिर्जना गरेका अदृश्य साङ्लोसँग जोडेर हेर्छन्।

“साङ्लोमा त खिया लागेर बन्धन तोडिन्छ” भन्ने पंक्ति अत्यन्त अर्थगर्भित छ। सतहमा हेर्दा यो प्रेम वा व्यक्तिगत सम्बन्धको अस्वीकारजस्तो देखिए पनि यसको गहिराइ राजनीतिक, सामाजिक र मानसिक विमोचनसँग गाँसिएको छ। यहाँ साङ्लो शारीरिक बन्धन मात्र होइन; यसले सत्ता, परम्परा, डर र समाजले स्वीकृत गराएको दासत्वको प्रतीक हो। यसको खिया समय र चेतनाको क्षय मात्र होइन; बरु यो पुरानो ढाँचाको थकान र अब परिवर्तन आवश्यक भएको संकेतको रूपमा देखा परेको छ। सरल शब्दमा भन्नुपर्दा, खियाले साङ्लोलाई कमजोर बनाउँछ, तर यसले नयाँ स्वतन्त्रता र विमोचनको संभावना जन्माउँछ।यी कवितामा कवि विद्रोही हुँदाहुँदै पनि उग्र छैनन्; उनी आत्मचेतनाको बाटोबाट मुक्ति खोज्छन्। पन्छीको प्रतीकले जन्मजात स्वतन्त्रताको स्मरण गराउँछ भने बाध्यताले आधुनिक मानवको विवश अवस्थालाई उजागर गर्छ। यसरी यी कविताहरू दर्शनलाई जीवनसँग गाँसेर प्रस्तुत गर्छन्—जहाँ स्वतन्त्रता अन्तिम गन्तव्य होइन, निरन्तर संघर्षको प्रक्रिया हो।

८. समय र युग : परिवर्तनको अनिवार्यता

“नयाँ युग” र “युग बाँचिरहेछ” कविताहरूमा कविको समय–चेतना अत्यन्त स्पष्ट र सचेत रूपमा प्रकट हुन्छ। यी कवितामा समय स्थिर छैन; यो निरन्तर रूपान्तरणको प्रक्रियामा रहेको जीवित सत्ता हो। कविले सर्पको काँचुली फेरिने प्रतीक प्रयोग गरेर इतिहास र वर्तमानबीचको अनिवार्य विच्छेदलाई अत्यन्त दार्शनिक ढंगले प्रस्तुत गरेका छन्। काँचुली जडता, थाकेको चेतना र अप्रासंगिक संरचनाको प्रतीक हो, जसको परित्याग बिना नयाँ युगको सम्भावना रहँदैन।

पुरानो युगको मृत्यु यहाँ विनाशका रूपमा होइन, आवश्यक अन्त्यका रूपमा देखिन्छ। कविले पतनको विलाप गर्दैनन्; बरु परिवर्तनलाई स्वाभाविक नियमका रूपमा स्वीकार्छन्। नयाँ चेतनाको जन्म संघर्षविहीन छैन—हाँगाहरू झर्छन्, पातहरू खस्छन्, तर त्यही क्षयभित्र भविष्यको बीउ अंकुरित हुन्छ। यसरी समय यहाँ रेखीय नभई चक्रात्मक बन्छ, जहाँ अन्त्य नै सुरुवात हो।

महत्त्वपूर्ण कुरा के हो भने यी कविताहरू निराशाको गर्भबाट जन्मिएका छैनन्। कवि यथार्थको कठोरतालाई देख्छन्, तर त्यसमा स्थायी अडान गर्दैनन्। उनी परिवर्तनको पक्षमा उभिन्छन्—निरन्तर चेतनाको पुनर्जन्ममा विश्वास गर्ने कविका रूपमा। यही विश्वासले यी कविताहरूलाई समकालीन निराशाभन्दा माथि उठाएर आशाको दार्शनिक दस्तावेज बनाउँछ।

९. आत्मीयता र स्मृति : पारिवारिक कविता

“मेरी दिदी”, “बुवा” र “वंशवृक्ष” जस्ता कविताहरू भावनात्मक दृष्टिले यस संग्रहका सबैभन्दा कोमल र आत्मीय पक्ष हुन्। समाज, राजनीति र समयमाथि प्रश्न उठाउने कवि यहाँ आलोचकको कठोर भूमिकाबाट केही क्षण अलग भएर स्मृति, कृतज्ञता र आत्मिक न्यानोपनको संसारमा प्रवेश गर्छन्। यी कविताहरूमा तर्क छैन, नारा छैन; यहाँ मौन प्रेम र गहिरो अनुभूतिको भाषा छ।

विशेषतः “मेरी दिदी” कवितामा दिदी केवल पारिवारिक सम्बन्धको सीमामा सीमित रहँदिनन्; उनी मार्गदर्शक बन्छिन्, जीवनको बाटो देखाउने प्रकाशस्तम्भ बन्छिन्। संरक्षणको भाव मातृत्वझैँ फैलिएको छ—अदृश्य तर निरन्तर उपस्थित। न्यानोपन कुनै अतिशयोक्त भावुकताबाट होइन, सानो–सानो अनुभूतिबाट जन्मिन्छ, जसले कवितालाई झन् विश्वसनीय बनाउँछ।

“बुवा” कवितामा मौन जिम्मेवारी, श्रम र त्यागको गहिरो छाया भेटिन्छ भने “वंशवृक्ष” मा समय, स्मृति र पहिचान एकअर्कामा गाँसिन्छन्। यी कविताहरू समाजको विसंगतिमाथि प्रश्न उठाउने बौद्धिक चेतना हुन् । परिवार, सम्बन्ध र संस्कारसँग बाँधिएको संवेदनशील आत्मा हुन्। यही द्वन्द्वात्मक सन्तुलनले उनको कवितालाई मानवीय र सम्पूर्ण बनाउँछ।

१०. राजनीतिक चेतना : देश, काठमाडौं र समाज

“देश रोइरहेछ”, “काठमाडौं” र “समाजको संरचना” जस्ता कविताहरूमा कवि अत्यन्त निर्भीक तर संयम रूपमा राजनीतिज्ञ हुन्छन्। यहाँ राजनीति चर्का नारा, उत्तेजक भाषण वा तत्कालीन शक्तिसँग प्रत्यक्ष टकरावका रूपमा प्रकट हुँदैन; बरु मौन पीडा, दबीएको आक्रोश र बिस्तारै बगिरहेको राष्ट्रिय आँसुका रूपमा उपस्थित हुन्छ। यही मौनता नै यी कविताहरूको सबैभन्दा तीक्ष्ण राजनीतिक भाषा हो।

“देश रोइरहेछ” मा राष्ट्र कुनै भौगोलिक इकाइ होइन, पीडित मान्छेजस्तै देखिन्छ—बोल्न नसक्ने, तर निरन्तर रोइरहने। “काठमाडौं” कवितामा सत्ताको केन्द्रमा रहेको शहर चमकभित्र लुकेको उपेक्षा, असमानता र भीडभित्रको एक्लोपनको प्रतीक बन्छ। “समाजको संरचना” मा कविले शक्ति, वर्ग र प्रवृत्तिहरूको अदृश्य जालो उजागर गर्छन्, जहाँ अन्याय सामान्यीकृत हुँदै गएको छ।

यी कवितामा न क्रान्तिको उन्माद छ, न तत्काल समाधानको भ्रम। कवि आवाज उठाउँछन्, तर चिच्याएर होइन—सुनिनुपर्ने ठाउँमा गहिरो स्वरमा। यसरी यी कविताहरू राजनीतिक घोषणापत्र होइनन्; यी त चुपचाप रोइरहेको देशको आत्मस्वर हुन्, जसले पाठकको चेतनालाई बिस्तारै तर गहिरो रूपमा झक्झक्याउँछ।

११. शिल्प र भाषा : सरलताभित्रको गहिराइ

घिमिरेको काव्यभाषा बाह्य चमक–दमकभन्दा भित्री अर्थमा केन्द्रित छ। उनका शब्दहरू सजिला छन्, स्वाभाविक छन्, तर कहिल्यै सतही छैनन्। भाषा अनुभूतिको संवाहक हो। कविले जटिल संरचना वा दुरूह शब्दावलीको सहारा नलिई पनि गहिरो अर्थ सम्प्रेषण गर्न सक्छन् भन्ने कुरा उनका कविताहरूले प्रमाणित गर्छन्। यही सरलताभित्र लुकेको गहिराइ उनको काव्यशक्तिको मूल आधार हो।

घिमिरेले अलंकारको प्रदर्शन गरेका छैनन्, तर प्रतीकहरूको प्रयोग अत्यन्त सचेत र प्रभावशाली छ। लालटिन अन्धकारभित्रको सीमित तर आवश्यक उज्यालोको प्रतीक बन्छ। खिया समयसँगै जर्जर हुँदै गएको संरचना र मूल्यहरूको संकेत हो। बगर सम्भावना हुँदाहुँदै पनि उपेक्षित जीवन–भूमिको छाया हो। काँडा पीडासँगै सुन्दरता अडिएको यथार्थ देखाउँछ भने यात्रा सम्पूर्ण जीवन, चेतना र समयको निरन्तर प्रवाहको रूपक बन्छ।

यी प्रतीकहरू कवितामा बाहिरबाट थोपरिएका छैनन्; तिनीहरू अनुभवबाट स्वाभाविक रूपमा जन्मिएका छन्। त्यसैले पाठकले तिनलाई बुझ्न खोज्नु पर्दैन, अनुभूत गर्छ। यही स्वाभाविक प्रतीकात्मकताले घिमिरेको कवितालाई विश्वसनीय, गहिरो र दीर्घकालीन प्रभाव पार्ने बनाउँछ।

१२. अन्तिम कविता : “अनुभूतिका रङहरू”

शैलेन घिमिरेको अन्तिम कविता “अनुभूतिका रङहरू” सम्पूर्ण संग्रहको दार्शनिक केन्द्र बिन्दु हो। यस कवितामा अघि–अघि फैलिएका सबै अनुभूति, प्रश्न र संघर्षहरू एउटै सूत्रमा गाँसिन्छन्। कवि जीवनलाई गन्तव्य वा स्थिर उद्देश्यको रूपमा हेर्दैनन्; उनी जीवनलाई निरन्तर बहने यात्राका रूपमा परिभाषित गर्छन्, जहाँ रोकावट, चुनौती र विगतका छायाहरू पनि मार्गकै अङ्ग हुन्।

कवितामा अनुभूति रङका रूपमा फैलिन्छ—कहिले गाढा, कहिले फिका, कहिले मिश्रित भएर नयाँ अर्थ सिर्जना गर्ने। यी रङहरू स्थिर रहँदैनन्; समय, चेतना र परिवेशसँगै रूपान्तरण हुँदै पाठकको मनोभावमा प्रतिध्वनित हुन्छन्। कवि भन्छन्:

“एउटा विचार, एउटा दृष्टिकोण
आफै आफ हाम्रा दैनिकीहरुमै
गर्भभित्रका सबै क्रिया–प्रतिक्रियामा
अनुभुति सल्बलाउने गर्छन्।”

सत्य, अनुभूति र जीवनका सूक्ष्म अन्तरङ्ग यहाँ एकअर्कासँग मिसिएका छन्। समाज जीवन र अनुभूतिका रङहरू देखिने परिवेश बनेको छ, जसले चेतना र अनुभवको गहिराई निर्धारण गर्छ।

यस कवितामा कुनै एक भाव प्रधान छैन; सम्पूर्ण अनुभवहरू, सामाजिक अवलोकन, व्यक्तिगत पीडा र दर्शनात्मक बोधको समिश्रण यहाँ प्रकट हुन्छ। यही कारणले “अनुभूतिका रङहरू” संग्रहको शीर्षक मात्र नभई यसको आत्मा बन्छ। शून्यताबाट सुरु भएको यात्रा अनुभूति, बोध र स्वीकारोक्तिको चक्रमा टुंगिन्छ।

१३. समग्र मूल्याङ्कन

घिमिरेको कविता–संग्रह “अनुभूतिका रङहरू” समकालीन नेपाली साहित्यमा चेतनायुक्त र दार्शनिक दृष्टिकोणले सम्पन्न कृति हो। यस संग्रहमा समेटिएका कविताहरू भावुकता वा अलंकारको प्रदर्शनमा मात्रै सीमित छैनन्; यी अनुभूतिमा आधारित यथार्थ कविताहरू हुन्, जसले जीवन, समाज, राजनीति र मानव स्वभावका जटिल आयामहरू उजागर गर्छन्। कविताहरूमा प्रयोग भएका प्रतीकहरूले सामाजिक, दार्शनिक र अस्तित्वगत अर्थ बोकेको अनुभूति जन्माउँछन्।

संग्रहको भाषा सरल र स्वाभाविक छ, जसले पाठकलाई सहजै कवितामा प्रवेश गराउँछ। तर यस सरलताले कविताको गहिराइलाई कमजोर बनाउँदैन; बरु, शब्दहरूको मौलिकता र प्रतीकात्मकता पाठकको चेतना र अनुभूतिलाई झक्झक्याउँछ। शून्यता, स्वतन्त्रता, बन्धन, परिवर्तन र समयका प्रश्नहरू क्रमिक रूपमा प्रस्तुत गरिएको यात्रा–संरचनामा पाठक आफैंलाई बग्दै अनुभव गर्छ।

यसरी “अनुभूतिका रङहरू” सजिलो पढिन्छ, तर सजिलै बिर्सिँदैन। यसको प्रभाव केवल भावनामा सीमित रहँदैन; सामाजिक र दार्शनिक दृष्टिले पाठकलाई सोच्न बाध्य पार्छ। यो संग्रह चेतनाको दस्तावेज, अनुभूतिको दर्पण र समकालीन समाजसँग संवाद हो। यही प्रभावले यसलाई नेपाली कविता साहित्यमा अविस्मरणीय योगदान बनाउँछ।

१४. निष्कर्ष

“अनुभूतिका रङहरू” हाम्रो समयको मौन इतिहास हो। कवितामा समेटिएका अनुभव, अवलोकन र अनुभूतिहरूले केवल कविको भोगाइ मात्र होइन, समकालीन नेपाली समाज, राजनीति, संस्कृति र मानवीय सम्बन्धको सूक्ष्म प्रतिबिम्ब प्रस्तुत गर्छन्।

संग्रहले भाषाको सरलता र स्वाभाविकतालाई अपनाउँदै बिभिन्न दार्शनिक र सामाजिक प्रश्नहरू उठाउँछ। प्रतीकहरू—लालटिन, खिया, बगर, काँडा, यात्राले अनुभूतिका तहहरूमा पाठकलाई प्रवेश गराउँछन्। शून्यता, स्वतन्त्रता, बन्धन, परिवर्तन, समय र सामाजिक संरचनासँग सम्बन्धित अनुभूतिहरू क्रमिक रूपमा प्रस्तुत भएको यात्रा–संरचनाले संग्रहलाई समग्र र दर्शनपरक बनाएको छ।

यो कविता–संग्रह चेतनाको दस्तावेज, यथार्थको दर्पण र समकालीन नेपाली कविता साहित्यमा गम्भीर, जिम्मेवार र अर्थपूर्ण योगदान हो। यसले पाठकलाई भावनात्मक रूपमा छुन्छ, दार्शनिक रूपमा झक्झक्याउँछ र हाम्रो समयको मौन कथा बोलेर स्मरणीय बनाउँछ।